Maj, bez
wątpienia, jest miesiącem, w którym dużo się dzieje. Nie tylko w sprawach
pogodowych, robi się coraz cieplej, dzień się wydłuża, ale także w sprawach
duchowych, ważnych dla każdego Polaka, ważnych dla każdego chrześcijanina.
 |
| źródło: https://pixabay.com/ |
2 maja –
Dzień Flagi RP
Wybór 2 maja jako Dnia
Flagi Rzeczypospolitej Polskiej nie był przypadkowy i ma uzasadnienie
historyczne. Właśnie 2 maja, w 1945 roku, polscy żołnierze z 1. Dywizji
Kościuszkowskiej zawiesili biało-czerwoną flagę na Kolumnie Zwycięstwa w
Berlinie. Zdobywając stolicę hitlerowskich Niemiec, przyczynili się do
zakończenia działań wojennych w Europie.
Kolejny powód, dla którego Dzień Flagi jest obchodzony 2 maja to
fakt, że w komunistycznej Polsce właśnie tego dnia, po Święcie Pracy, obywatele
mieli nakaz usuwania flag narodowych, by nie wisiały podczas, nieuznawanego
przez władze, święta Konstytucji 3 maja.
Polska flaga składa się z
dwóch równych, poziomych pasów – białego i czerwonego. Oficjalnie została
uznana za symbol narodowy w 1919 roku, po latach zaborów, w rok po uzyskaniu
przez Polskę niepodległości. Same barwy – biel i czerwień – już wcześniej były
uznawane za narodowe. Jako jedne z nielicznych na świecie mają pochodzenie
heraldyczne. Wywodzą się z barw herbu Królestwa Polskiego i herbu Wielkiego
Księstwa Litewskiego. Biel pochodzi od bieli orła, będącego godłem Polski, i
bieli Pogoni – rycerza galopującego na koniu, będącego godłem Litwy. Oba te
godła znajdują się na czerwonych tłach tarcz herbowych. Na fladze biel znalazła
się u góry, ponieważ w polskiej heraldyce ważniejszy jest kolor godła niż tła.
 |
| źródło: https://pixabay.com/ |
3 maja – Święto Konstytucji 3 Maja
Uchwalona 3 maja 1791 r. Ustawa Rządowa była
ukoronowaniem panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jej korzenie są jednak
znacznie głębsze. Już od początku XVIII w. w Polsce powstawały rozmaite idee
głębokich reform politycznych. Oświeceniowi pisarze polityczni, tacy jak
Stanisław Dunin-Karwicki, Jan Stanisław Jabłonowski, Stanisław Leszczyński i
Stanisław Konarski, krytykowali w swoich dziełach ustrój oparty na zasadzie
liberum veto i słabości władzy wykonawczej oraz proponowali nowe sposoby
sprawowania rządów w Rzeczpospolitej.
Rok po uchwaleniu Konstytucji Sejm Wielki wciąż obradował,
uchwalając kolejne ustawy budujące nowy ustrój. 3 maja 1792 r. król w
sąsiedztwie Łazienek wmurował kamień węgielny pod budowę Świątyni Opatrzności
Bożej, mającej być wotum za uchwalenie Konstytucji. W trakcie uroczystości
rozszalała się wichura, co przyjęto za złą wróżbę. W tym samym czasie na
kresach Rzeczypospolitej w miasteczku Targowica zbierali się magnaci dążący
wraz z Katarzyną II do obalenia nowego ustroju. Kilka miesięcy później przejęli
władzę, unieważniając większość ustaw Sejmu Wielkiego. Był to zarazem moment
rozpoczynający ostateczny upadek Rzeczpospolitej.
Konstytucja stanowiła symbol dążenia do odrodzenia narodowego
przez cały okres zaborów. Odniesienia do Konstytucji 3 Maja znajdowały się w
Konstytucji Księstwa Warszawskiego. W 1815 r. nadając Konstytucję Królestwu
Polskiemu sam car Aleksander I sugerował, że odwołuje się do ustawy z 3 maja
1791 r.
Wraz z odchodzeniem w przeszłość świadków epoki Konstytucja
stawała się mitem dla żyjących pod zaborami. W 32. rocznicę jej uchwalenia
piętnastoletni uczeń gimnazjum wileńskiego napisał na tablicy „Vivat
Konstytucja 3 maja!”. Jego koledzy dopisali niżej: „Jak słodkie wspomnienie dla
nas rodaków, lecz nie masz kto by się o nią upomniał”. To wydarzenie było
początkiem prześladowań wileńskiej młodzieży.
Dziewiętnastowieczne poglądy na Konstytucję streścić można słowami
jednego z działaczy emigracji po powstaniu listopadowym Janusza Woronicza:
„Ustawa 3 maja nie zdołała odwrócić już rozbiorów, uratować niepodległości
narodu, uratowała go wszakże pod względem wewnętrznej naprawy, uratowała od
wiecznej zakały. Z zapałem powitał ją cały naród i po dziś dzień jest ona
jedynym węzłem rozszarpanej Polski”.
Święto Matki Bożej Królowej Polski
Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski została
ustanowiona na prośbę biskupów polskich po odzyskaniu niepodległości
po I wojnie światowej. Jako datę zaproponowano 3 maja,
na pamiątkę pierwszej polskiej Konstytucji, która realizowała część
ślubowań króla Jana Kazimierza. W 1962 r. Jan XXIII ogłosił Maryję Królową
Polski, główną patronką i niebieską opiekunką naszego narodu. Od 1992
r. (tak, jak w okresie międzywojennym) dzień ten jest świętem narodowym
Polski – dla upamiętnienia zarówno uchwalenia Konstytucji w r. 1791, jak
i święta Królowej Polski.
Uroczystość ta nawiązuje do istotnych faktów z historii
Polski – ślubów lwowskich króla Jana Kazimierza, zawierzenia Polski Matce Bożej
na Jasnej Górze przez prymasa Wyszyńskiego oraz nowego Aktu
Zawierzenia Narodu Polskiego Matce Bożej, którego dokonał obecny
przewodniczący KEP z okazji 1050-lecia chrztu Polski – abp Stanisław
Gądecki.
W 1908 r. papież Pius X zezwolił na wpisanie wezwania
„Królowo Polski” na stałe do Litanii Loretańskiej. W tym samym
roku ustanowił też dla diecezji lwowskiej święto Królowej Polski.
Po zakończeniu
I wojny światowej, po uzyskaniu niepodległości przez Polskę,
biskupi zwrócili się do Stolicy Apostolskiej z prośbą rozszerzenia
tego święta na całą Polskę. Jako datę zaproponowano dzień 3 maja, na pamiątkę
pierwszej polskiej konstytucji, która realizowała część ślubowania króla
Kazimierza.
 |
| źródło: https://pixabay.com/ |
Papież Benedykt XV zatwierdził święto dla Kościoła w Polsce
w 1920 r. Jest ono obchodzone w całym kraju oficjalnie od 1923
r., kiedy to papież Pius XI w 1923 roku na prośbę biskupów
zatwierdził święto Maryi Królowej Polski na dzień 3 maja. W 1962
r. Jan XXIII ogłosił Maryję – Królową Polski główną patronką i niebieską
opiekunką naszego narodu.
Od 1992 r. (tak, jak w okresie międzywojennym) dzień ten
jest świętem narodowym Polski – dla upamiętnienia zarówno uchwalenia
konstytucji w roku 1791, jak i święta Królowej Polski.
Patryk Chmura