Najwięcej uwagi przeważnie poświęca się mitologiom greckim, rzymskim czy nordyckim, ale dlaczego nie słowiańskiej? Mitologia słowiańska również jest bardzo ciekawa, a co więcej, to były wierzenia naszych bardzo odległych przodków.
https://pixabay.com/pl/photos/b%c3%b3g-staro%c5%9b%c4%87-natura-poganie-religia-3378457/
W przeciwieństwie do mitologii greckiej, w mitologii słowiańskiej nie zachowało się aż tyle źródeł informacji na jej temat, a większość z nich jest datowana dopiero po wprowadzeniu religii chrześcijańskiej w krajach słowiańskich. Mitologia słowiańska różniła się w zależności od regionów, z których pochodzi. Różni się mitologia pochodząca z terenów Rusi od tej z terenów obecnej Polski albo innych krajów południowosłowiańskich. Natomiast jedna cecha, która łączyła te wszystkie wierzenia to politeizm czyli wiara w wiele bogów. Mitologia słowiańska jest jednym z najbardziej fascynujących i jednocześnie najmniej znanym dziedzictwem kulturowym Europy. Opowieści o bogach, demonach i bohaterach, które przekazywane były z pokolenia na pokolenie, składają się na bogatą mozaikę kultury i historii Słowian.
Zgodnie z mitologią słowiańską, świat składał się z trzech warstw: nieba, ziemi i podziemi. Na czele panującej w niebie trójcy stał bóg Swaróg, który miał władzę nad ogniem i metalami. Innymi ważnymi bogami byli Perun, bóg piorunów, i Swarożyc, bóg słońca. W wierzeniach słowiańskich, bogowie często utożsamiani byli z naturalnymi zjawiskami, takimi jak burze, wiatr czy słońce.
Jednym z najbardziej znanych mitów słowiańskich jest historia o Perunie i Welesie. Według legendy, Perun i Weles byli rywalami, a ich konflikt symbolizował walkę między dobrem a złem. Perun był bogiem nieba i piorunów, a Weles - bogiem ziemi i podziemi. Podczas jednej z walk między nimi, Weles ukradł bydło Peruna i ukrył je w swojej jaskini. Perun wyruszył na poszukiwanie bydła, a jego walka z Welesem była tak gwałtowna, że doprowadziła do zniszczenia dróg i mostów. Ostatecznie Perun odzyskał swoje bydło, a Weles uciekł do podziemi.
Mitologia słowiańska opowiada również o demonach i duchach, które zamieszkiwały różne części świata. Jednym z nich był Leszy, duch lasów i zwierząt. Według wierzeń słowiańskich, Leszy był jednym z najbardziej nieprzewidywalnych duchów, którego nie lubiły nawet inne duchy. Inne popularne demony to Baba Jaga, mądra wiedźma, oraz zmory, które kłopoty przysparzały ludziom nocą.
 |
| https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/piekny-kawalek-natury-w-swietle-dziennym_14958767.htm#query=s%C5%82owianie%20mitologia&position=19&from_view=search&track=ais |
Ważną częścią mitologii słowiańskiej są też demony czyli byty nadprzyrodzone, które w mitologii słowiańskiej zajmują pozycję pośrednią między bogami a ludźmi Podobnie jak w mitologii greckiej pierwotnie pojęcie to miało charakter ambiwalentny czyli stanowiło zarówno pozytywne, jak i negatywne określenie nadludzkiej istoty - demony są groźne, ale i dobrotliwe (jako takie pełnią na przykład funkcję duchów opiekuńczych; mogą się przyczynić do zyskania przez człowieka bogactwa i władzy, ale też do utraty zdrowia, a nawet życia). Często pełnią także funkcję strażników, chroniących określone terytorium (np. ostępy leśne, akweny wód lub rzek). Takie demony najczęściej przedstawiano w postaci pół ludzkiej i pół zwierzęcej. Ponadto wiele wyobrażeń demonicznych odwołuje się do postaci, które na ogół są człowiekowi życzliwe, a szkodzą mu jedynie w słusznym gniewie.
Mitologia słowiańska to bogata i pełna symboliki opowieść o świecie i jego mieszkańcach. Choć wiele z tych opowieści przepadło wraz z upływem czasu, wciąż pozostają one ważnym dziedzictwem kulturowym Słowian. Dzięki staraniom badaczy i miłośników mitologii, możemy nadal poznać i doceniać piękno i głębię tej fascynującej tradycji.
06 kwietnia 2022r. gościliśmy w Radiu Pryzmat Michała Kuźniara oraz Wiktorię Korzeniewską, którzy opowiedzieli nam co nieco o mitologii słowiańskiej. Rozmowę prowadziły Klaudia Lekka i Julia Starowicz, zapraszam do wysłuchania podcastu.
Łukasz Tokarski